همگرایی فناوریها و تغییر در نگرش تحقیقات، بحثی است که به تازگی و در دهه اخیر مطرح شده است. ظهور فناوریهای جدید در ابتدا به طور مستقل و سپس به صورت در هم تنیده، دورهی جدیدی از دانش و دانشگاه را پیش روی بشر قرار دادند.
فناوری اطلاعات، فناوری نانو، فناوری زیستی و فناوری علوم شناختی به عنوان فناوریهای همگرا از طریق همافزایی و یکپارچگی با هم، قادرند به سطحی از نیازهای آدمی پاسخ گویند، که تاکنون فناوریهای دیگر قادر به آن نبودهاند.
از دیدگاه علوم و فناوریهای همگرا، با درنظر گرفتن اینکه انسان، به عنوان یک موجود شناختی، در مرکز طراحی و توسعه تمامی فناوریها و محصولات است، به زودی این طرز نگاه و این محصولات، چهره دنیا را به شدت تغییر خواهد داد.
ظهور فناوریهایی که منجر به ایجاد تحولات عظیم در جامعه بشری گردیدهاند به عنوان موجهای توسعه شناخته میشوند. محققان فناوری بر این باورند که تحولی که علوم و فناوریهای همگرا در زندگی بشر ایجاد خواهند نمود به اندازهای است که میتوان پس از کشاورزی، انقلاب صنعتی و فناوری اطلاعات، آن را به عنوان موج چهارم توسعهی حیات بشر دانست. آیندهپژوهان بر این باورند که فناوریهای همگرا میتوانند باعث ایجاد جهشهای عظیمی در حوزههای علمی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی گردند.
پس از سال 2001 که همگرایی فناوریها برای اولین بار مطرح گردید و یک سال پس از آن، که برای اولین بار وارد ادبیات علوم و فناوری شد، دانشگاههای مختلف، روند تحقیقات خود را به سمت همگرایی فناوریها تغییر دادند، این روند بهتدریج رنگ عمل به خود گرفت بهگونهای که بهتدریج محصولات جدیدی مانند چشم مصنوعی، دست مصنوعی و دوربینهای تشخیصدهنده خشونت، که حاصل از این همگرایی بودند ابداع شدند. تحقیقات روی این فناوری در کشورهای مختلف، ادامه دارد، به طوریکه برخی از دانشگاهها گروههای آموزشی و پژوهشی ویژهای را به این امر اختصاص دادهاند. از جمله پیشنهادهایی که برای بهبود تحقیقات در این زمینه در دانشگاهها مطرح شده است میتوان به افزایش ارتباطات بین گروههای علمی مختلف، افزایش بودجه تحقیقاتی و افزایش کمکهزینههای علمی اشاره نمود.
هدف نهایی فناوریهای همگرا، توسعهی قابلیتها و افزودن توانمندیهای جدید به انسان است. همراهی با توسعهی جهانی این فناوری برای جامعهی ایرانی، چالشی بزرگ به حساب میآید. طراحان رویداد علوم و فناوریهای همگرا بر این باورند که نقش فناوریهای همگرا برای جامعهای چون جامعهی ایران به مراتب بیش از جوامع غربی است.
دانشگاه زنجان که به لحاظ تنوع و تعدد رشتههای علمی جزو دانشگاههای جامع محسوب میشود، با حرکت به سمت حمایت از پژوهشها و آموزشهای میان رشتهای در حوزههای پیشرو علوم، با استفاده از ظرفیتهای موجود، با ایجاد یک گروه به نام گروه علوم و فناوری های همگرا، با این عرصه علمی نوین جهانی همگام خواهد شد.
تشکیل این گروه، یک حرکت فرا رشتهای، منسجم اما چندوجهی به سمت توسعه علوم و فناوریهای همگراست و هدف از تشکیل آن هدایت پژوهش و توسعه فناوری، ایجاد همافزایی در میان دستاوردهای متخصصان رشتههای مختلف برای ارتقای جایگاه علمی کشور، تربیت نیروی انسانی متخصص میان رشتهای، ایجاد تحول و تحرک در آموزش و پژوهشهای میان رشتهای در دانشگاه و اعتلای جایگاه دانشگاه زنجان در عرصه جهانی در محورهای چهارگانهی علوم و فناوریهای همگرا میباشد. از اهداف دیگر تشکیل گروه علوم و فناوریهای همگرا، میتوان به ایجاد شبکهای از متخصصان چهار حوزهی علوم و فناوریهای همگرا، شبکهسازی آزمایشگاههای دانشگاه زنجان و پژوهشکده فناوری های نوین زیستی برای انجام پژوهشهای مشترک، ورود جدی و تعامل با بازارهای بینالمللی فناوریهای نوین، ارتباط و همکاری با دانشگاههای برتر دنیا و کمک به تدوین سیاستهای پیشرو در زمینهی فناوریهای روز دنیا در کشوراشاره نمود.